古地磁気学と岩石磁気学の基礎

直線近似 y=a+bx: yだけが誤差を含む(xは誤差を含まない)

\(a\) と \(b\) は次の \(t\) を最小にすることで決まります. \[ t = \sum_{i=1}^n (y_i - a - bx_i)^2. \] \(\partial t/\partial a = \partial t/\partial b = 0\) より,方程式 \begin{eqnarray*} n a + S_x b & = & S_y, \\ S_x a + S_{xx} b & = & S_{xy}, \end{eqnarray*} を得ます. 但し, \(S_x = \sum_{i=1}^n x_i\), \(S_y = \sum_{i=1}^n y_i\), \(S_{xx} = \sum_{i=1}^n x_i^2\), \(S_{xy} = \sum_{i=1}^n x_i y_i\) です. この方程式を解くと, \begin{eqnarray} a & = & \frac{S_{xx} S_y - S_x S_{xy}}{\Delta}, \label{eq01} \\ b & = & \frac{n S_{xy} - S_x S_y}{\Delta}. \label{eq02} \end{eqnarray} を得ます.但し, \(\Delta = n S_{xx} - S_x^2\) です.相関係数 \(r\) は次式で定義されます. \[ r = \frac{\sum_{i=1}^n (x_i - \bar x)(y_i - \bar y)} {\sqrt{\sum_{i=1}^n (x_i - \bar x)^2} \sqrt{\sum_{i=1}^n (y_i - \bar y)^2}}. \] ここに, \(\bar x = S_x/n\), \(\bar y = S_y/n\) です. \eqref{eq02} を使うと \(r\) は \begin{equation} r = b \frac{\sigma_x}{\sigma_y} \label{eq03} \end{equation} となります.但し, \(\sigma_x = \sqrt{(S_{xx} - S_x^2/n)/(n-1)}\), \(\sigma_y = \sqrt{(S_{yy} - S_y^2/n)/(n-1)}\) です.誤差伝播の法則により, \[ \sigma_a^2 = \sum_{i=1}^n \sigma_i^2 \left(\frac{\partial a}{\partial y_i}\right)^2, \quad \sigma_b^2 = \sum_{i=1}^n \sigma_i^2 \left(\frac{\partial b}{\partial y_i}\right)^2, \] ここに \(\sigma_i^2\) は \(y_i\) の分散です.ここで,全ての \(y_i\) について \(\sigma_i = \sigma\) と仮定し,また \(\partial S_y/\partial y_i = 1\), \(\partial S_{xy}/\partial y_i = x_i\) を考慮すれば, \[ \frac{\partial a}{\partial y_i} = \frac{S_{xx} - x_i S_x}{\Delta}, \quad \frac{\partial b}{\partial y_i} = \frac{n x_i - S_x}{\Delta}. \] よって, \begin{eqnarray} \sigma_a^2 & = & \sigma^2 \frac{S_{xx}}{\Delta} \label{eq04}, \\ \sigma_b^2 & = & \sigma^2 \frac{n}{\Delta} \label{eq05}. \end{eqnarray} ここに, \(\sigma^2\) は次の標準誤差, \begin{equation} \sigma^2 = \frac{\sum_{i=1}^n (y_i - a - b x_i)^2}{n-2} \label{eq06} \end{equation} を通常使います.